ERTELE-ME

DENEYİMSEL TASARIM ÖĞRETİSİ

 ERTELE-ME

Bugün, büyük gün benim için… Hayaller kurduğum gün geldi çattı! Peşinden koştuğum firmayla en sonunda sözleşmemizi imzaladık. Kalbim yerinden çıkacak gibi. Adımı, altın harflerle yazacak iş dünyası. Ünlü iş insanı “Hakan Ersoy”. Artık her şey bambaşka olacak. Kazandığım paralarla ilk yatırımım araba ve yazlık olur. Yeni hayatım çok güzel olacak… Tam o anda Hakan’ın akşamdan kurduğu alarmın sesi, rüyasından bir anda uyandırdı. Oysa ne de güzel rüyaydı…

 

“Off! ağız tadıyla bir rüya da göremedim. Nerede bu alarm? İşte buradasın! Neyse beş dakika daha uyuyayım. Sonra kalkarım zaten”. Hakan, tam da uykuya dalmıştı ki saat yine çalmaya başladı. “Ne çabuk ya ne çabuk! Son beş dakika daha ertelesem bir şey olmaz. Hızlıca kalkar hazırlanırım. Zaten kahvaltıyı da iş yerinde yapacağım.” deyip tekrar uykuya daldı. Saat, üçüncü kez çaldığında istemeye istemeye de olsa bir hışımla kalktı yataktan. “Eyvah! geç kalıyorum.”

 

Bu arada eşi Aynur, söyleniyordu, “Bir uyutmuyorsun insanı. Senin şu saatinin sesinden uykum bölünüp duruyor. Bir gün de tek seferde kalksan dişimi kıracağım.”

 

İnsan hayatını erteler de farkında değildir. 

 

Apar topar evden çıktı Hakan. Otobüs, gelmesi gereken saatte gelmemişti. Kaç dakika otobüs beklediğini o da bilmiyordu. Kızıp, şikâyet etmeye başladı. “Nerede kaldı bu otobüs? İşe geç kalacağım. Geç kalırsam bu defa patron beni işten çıkarır. Geçen gün zaten benden söz almıştı. Bir daha geç kalmayacaktım. Bu kez gözümün yaşına bakmaz. Bugün otobüsün daha da geç kalacağı tuttu. Buranın otobüs sayısı az. Ondan geç geliyor otobüsler”.

 

Hakan suçu otobüs sayısına atmıştı. Atmıştı atmasına ama eline ne geçmişti? 

 

İnsan, kendi yaptığı hatanın sebebini, başka şeylerde ararsa, nasıl çözebilir problemini? 

 

İnsan! Ne de çabuk örtüverir hatasının üstünü. Oysa, Hakan değil miydi, sabah üç defa alarmı, uyumak için erteleyen? 

 

İnsan yaşadığı sonuçların, kendi yapıp ettikleriyle ilgili olduğunu bir fark etse…

Bir anlasa sebebinin aslında erteleme problemi olduğunu…

 

“Oh sonunda otobüs geldi. Mesainin başlamasına çok az kaldı. Yetişmem çok zor. Dur bakalım, belki yetişirim. Of! yine trafik var. Herkes yola çıkmak için adeta bu saati bulmuş. Zaten herkeste araba var artık. İnsanlar yemiyor, içmiyor araba alıyorlar. Ne gerek var bu kadar arabaya? Trafik bu yüzden oluyor. Toplu taşımaya binseler böyle yoğunluk olmayacak. Bunlar yüzünden geç kalıyoruz!

Hakan, telaşlı telaşlı dolmuştan indi. Biraz da yürümesi gerekecekti. Hakan kendi kendine “Son yedi dakika oğlum. Koşsan yetişirsin.” diyerek tabanlara kuvvet, koşmaya başladı. Şirketin kapısından girerken nefes nefeseydi. Kalbinin atış sesini, şirketin güvenlik görevlisi duyacaktı neredeyse. Halinden dolayı biraz mahcup sesle “Günaydın, Ali İhsan Bey.” diyerek geçti içeri. 

 

“Şu haline baksana Hakan. Günlerdir, belki de haftalardır son saniye işe geliyorsun. Değiyor mu şunca yaşadığın gerilime?” diyerek içinden kendine kızıyordu. 

 

İnsan, kendine kızsa da neden davranışını değiştirmez?

İnsanı yaptığı hatadan döndürmeyen nedir?

 

Ofise, arkadaşlarını selamlayarak girdi Hakan. Masasına oturup çalışması gereken evrakları çıkardı tek tek. “Neyse, bir şeyler atıştırayım. Daha sonra bunlara bakarım. Sonuçta kaçmıyor ya!”

 

Oysa hayat kaçıyordu elinden. Kim bilir o an yapsa, yapması gerekenleri ertelemese, neler değişecekti dünyasında? Ertelediği an, karşılaşacağı insanları, olayları, güzellikleri, faydayı da kaçırıyordu belki. İşlerini halledip kahvesini sonra da içebilirdi. O kahve kaçmıyordu ya!

 

Kalktı, mutfağa doğru giderken yönetici asistanı, “Hakan Bey, müdürümüz sizi odasına çağırıyor. Hem de hemen!” dedi tuhaf bir sesle. 

 

 

Ne zaman? Hemen mi? Sonra mı?

 

Hakan odaya girdiğinde tüm gözler ona dikilmiş, gözlerinden ateş saçar gibi bakıyorlardı. Müdürün yüzü kıpkırmızıydı.

 

“Hakan Bey, uzatmadan direkt söze gireceğim. Sizi işe aldığımız günden beri ya son dakika geliyorsunuz ya da geç kalıyorsunuz. Sizi daha önce uyarmıştık ama değişen bir şey olmadı. İki hafta önce size “önemli” başlıklı bir e-posta atmıştık. Bugüne yetişmesi gereken bir dosya vardı. 

 

Peki, dosya nerede? Yok. Sizin geciktirdiğiniz bu iş, bize kaça mâl oldu biliyor musunuz? Size pahalıya mâl olacağı kesin. Kovuldunuz!” dedi. Sesini yükselterek.

 

Hakan, o an ne diyeceğini bilemedi. Ne diyebilirdi ki? Ben uykuyu çok seviyorum keyif alıyorum, kalkamıyorum, saati erteliyorum mu? İşte bulmaca çözmek, izleyemediğim maçın özetini izlemek daha eğlenceli mi? Dosyaları hazırlamak bana zor geldi, erteledim mi? Ne diyecekti?

O küçük ötelemeler, ne kadar büyük kayıplara neden olmuştu aslında…

İnsan şu anda sahip olduğu her şeyin sonsuza kadar onun olacağını zanneder.

 

“Keşke, yapmasaydım.” dedi içinden. 

Hakan, işlerini ertelemeyip yapılacaklara erkenden başlasaydı, belki bunların hiçbiri olmayacaktı. İşleri tıkır tıkır ilerleyecekti. Yapılacaklar listesi hazırlayıp sonrasında onları öncelik sırasına koysaydı bunları yaşamayacaktı.

 

İnsan, yapması gerekenleri, ya o an aldığı keyfi bırakmak istemediği için ya da yapacağı işteki zorluktan kaçmak için erteler.

Peki, erteledikçe zorluklar azalır mı? artar mı?

 

İnsan evlenebilecek imkanlara sahipken, evlenmeyi istemesine rağmen neden erteler? 

 

“Bekarlıktaki rahatım kaçmasın, yemeğimi yapan, çamaşırımı yıkayan, temizliğimi yapan bir annem var. Evin ihtiyaçlarını alan, faturaları ödeyen bir babam var. Arkadaşlarımla gezip tozuyorum, hayatımı yaşıyorum. Daha vakti var evliliğin.” diyerek bekarlığın keyfini sürer ve evliliği sonraya atar.

 

Bir öğrenci, derslerine çalışmayı neden erteler?

 

“Çalışmam lazım, biliyorum ama sevdiğim oyunun başından kalkamıyorum. Oynarken çok eğleniyorum. Sabah erken kalkar dersimi çalışırım ne olacak?” deyip ders çalışmayı erteler.

 

Bir çalışan, neden hazırlaması gereken sunum dosyasını erteler?

 

“Zaman bulamıyorum bir türlü. Misafiriydi, arkadaşlarla doğum günü partisiydi, iş arkadaşımın dertlerini dinlemekti… Arada bir de sevdiğim diziyi izleyeyim derken hazırlayamadım. Çok hızlı geçiyor zaman. Sunum bir ay önce verilmişti ama daha dün gibi. Ne zor işler bu işler.” diyerek işlerini öncelik sırasına sokamayıp zamanını hor kullanır. Kolay olanı keyif vereni öne alır, zor geleni sonraya atar.

 

İnsan, kendi elleri ile açtığı çukura kendisini düşürür. Ertelediğinde büyüdükçe büyür o ev işleri, projeler, sunumlar, ödevler, dersler, evlilik… 

 

Ertelemeden, hemen yap ki, küçüldükçe küçülsün zorluklar.

 

Halbuki insan, yapması gerekenleri hemen yapınca, zorluklar küçüldükçe küçülür. “Hemen yaptım bitti. Anlamadım, sanki daha yapmamışım gibi geliyor.” der. Kolaylaşır o zorluklar.

 

İnsan, hatasından da doğruları öğrenir. Yeter ki o hataları tekrarlamasın.

 

İnsan, ertelemeden nasıl harekete geçer?

Ertelemeyi nasıl bırakır?

Ertelediğinde neleri kaçırır?

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, insanların geçmişte yaşadıklarına bakıp ders çıkarır. Kimse hayatını “keşkelerle” doldurmasın diye. Herkes iyi kilerle hayatını şenlendirdin diye. İnsanlar, işte, okulda, evde, ilişkilerinde mutlu ve başarılı olsunlar diye.

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, insanların yapması gerekenleri ertelemediği bir hayat sürmesi için ihtiyaç duyduğu yöntemleri öğretir.